Scrum Master to jedno z najlepiej opłacanych stanowisk w IT. Tym razem Magdalena Mucha, doświadczona Scrum Masterka radzi jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej na Scrum Mastera. Koniecznie zapoznaj się ze wskazówkami Magdy jeśli planujesz zawalczyć o tę rolę.
Cel: Scrum Master – od czego zacząć?
Niezależnie od tego, czy już pracujesz w roli Scrum Mastera albo dopiero przymierzasz się do rozpoczęcia tej niezwykłej przygody, warto poznać pytania, które pojawiają się na spotkaniach o pracę. Dzień przed rozmową przeczytaj Scrum Guide i upewnij się, że dobrze go znasz. Spróbuj sam siebie wyrywkowo przepytać z poszczególnych fragmentów. Osobiście polecam zapoznanie się ze ścieżką nauczania Scrum Mastera przygotowaną przez scrum.org. Koniecznie zapoznaj się też z pytaniami z tego wpisu oraz z moim poprzednim wpisem. W drodze na rozmowę możesz posłuchać podcastu „Porządny Agile”, „Menedżer Plus” lub „Agile Book Club”. Poznaj najczęściej pojawiające się pytania, które sama słyszałam na rozmowach kwalifikacyjnych oraz takie, które sama zadaję w ich trakcie.
Scrum Master zna teorię scruma
1.Na których wydarzeniach Scrum Master ma obowiązek się pojawić?
Scrum Master ma obowiązek zapewnienia, że wszystkie ceremonie scrumowe się odbywają. Scrum Team, czyli Zespół Deweloperski, Właściciel Produktu i Scrum Master wspólnie uczestniczą w Planowaniu, Przeglądzie i Retrospektywie. Daily Scrum jest tylko dla Zespołu Deweloperskiego. Jednak żadne ze spotkań w scrumie nie jest dedykowane dla Scrum Mastera, nie może tez być w centrum uwagi na żadnym z nich.
2. Na które wydarzenia scruma zaprosisz Menedżera zespołu?
Menedżer (jako osoba zarządzająca ludźmi) może pojawić się na Przeglądzie Sprintu w roli interesariusza. W praktyce, jeśli pojawiają się poważne tematy na Retrospektywie, to warto zaprosić menedżera na drugą połowę Retrospektywy. Nie ma większego sensu żeby menedżer uczestniczył w codziennym scrumie, Planowaniu czy Doskonaleniu Backlogu Produktu. Scrum zapewnia transparencję, a stan Rejestru Produktu czy osiąganie Sprint Goal przez Zespół Deweloperski jest dostępny w dowolnym momencie. Menedżer ma osobne spotkania z członkami zespołu, które mają inne przeznaczenie, takie jak rozwój pracowników.
3. Wymień elementy scruma.
Filary, role, zdarzenia, artefakty, wartości.
4. Wymień wartości zespołu scrum i powiedz krótko na czym polegają.
Otwartość – scrum wszystkie aspekty projektu czyni widocznymi i dostępnymi dla wszystkich zainteresowanych.
Skupienie – zebranie wszystkich umiejętności i dołożenie wszelkich starań do zrobienia pracy, która została zadeklarowana.
Zaangażowanie – chęć do zdeklarowania się do określonego zakresu powiązanego z Celem Sprintu, co więcej, każdy w scrum ma wystarczające kompetencje do tego, aby wypełniać swoje zadania.
Odwaga – odwaga do zaangażowania, działania, otwartości, wyrażania swojej opinii i do oczekiwania szacunku od innych.
Szacunek– każdy ma swoje doświadczenie i zawodową przeszłość, ale bez względu na wszystko trzeba szanować współpracowników.
5. Wymień filary, role, wydarzenia i artefakty scruma.
3 filary: przejrzystość, inspekcja, adaptacja.
3 role: Właściciel Produktu, Scrum Master, zespół deweloperski.
5 wydarzeń: Planowanie Sprintu, Przegląd Sprintu, Retrospektywa, Codzienny Scrum, SPRINT.
3 artefakty: Rejestr Produktu, Rejestr Sprintu, PRZYROST (increment).
6. Które z wydarzeń scrum jest najważniejsze i dlaczego?
Nie ma ani dobrej, ani złej odpowiedzi. To pytanie sprawdza ogólną znajomość scruma. Wymień to, które najbardziej cenisz i uzasadnij dlaczego. Na przykład, Review, czyli Przegląd Sprintu jest okazją dla zespołu do zaprezentowania ukończonej funkcjonalności, często powodem do zebrania pochwał, istotna jest też informacją zwrotna od klienta lub użytkownika przekazana na tym spotkaniu oraz potwierdzenie z Właścicielem Produktu dalszej wizji i kierunku działań. Podczas tego spotkania sam zespół sporo się uczy (techniki autoprezentacji, umiejętne odpowiadanie na pytania, pytanie użytkowników o feedback i przyjmowanie go).
7. Którą z praktyk scrumowych uważasz za najbardziej przydatną i dlaczego?
Ponownie, każda odpowiedź będzie dobra pod warunkiem, że wyrazisz swoje zdanie, bo na to liczy rekruter. Przykładowo, bardzo przydatny jest Codzienny scrum, podczas którego zespół deweloperski omawia skończone zadania i progres dotyczący osiągnięcia Celu Sprintu, każdy wie, jaki jest stan prac, na czym się skupić i jakie problemy rozwiązać. Często jest to też okazja do wspólnej mobilizacji sił zespołu, a po stand up’ie w zwyczajach zespołów jest chodzenie na lunch lub kawę, więc to dodatkowy plus w postaci integracji zespołu.
8. Jaka jest różnica między Definition of Done a Definition of Ready?
Zarówno definicja „Ukończenia”, jak i kryterium gotowości dotyczą Backlogu Produktu. Obydwie kwestie powinny zostać wypracowane przez organizację i zespoły oraz przestrzegane w praktyce, co zapewni przejrzystość artefaktów scrum. Kryterium ukończenia (w skrócie DoD) jasno określa dzięki jakim punktom uznamy, że część produktu jest gotowa (czyli w skrócie stworzona, przetestowana, udokumentowana). Kryterium gotowości (w skrócie DoR) mówi o cechach, które musi posiadać zadanie/ historyjka użytkownika/ epika, aby w ogóle rozpocząć nad nimi pracę (czyli przykładowo kryteria akceptacji).
9. Jak Scrum Master może zapewnić „servant leadership”?
Przywództwo służebne przejawia się w promowaniu i wspierania używania scruma, poczucia wspólnoty, holistycznego podejścia do pracy, wspólnego podejmowania decyzji, dbania o transparencję. Narzędzia przywódcy służebnego to zadawanie pytań, uczenie o technikach i praktykach scrum, facylitacja i moderacja, aktywne nic-nierobienie kiedy trzeba, reagowanie w sytuacji kryzysowej.
Jeśli jesteś pytany o kontekst, zastanów się nad postawami, które możesz przyjąć jako coach, mentor, nauczyciel, nawigator konfliktów czy facylitator.
10. Jaki jest najbardziej szkodliwy mit na temat scruma?
Istnieje ich wiele, możesz wymienić taki, z którym najczęściej się spotykasz. Jedne z najpopularniejszych to:
– „Jak wdrożymy scrum to będzie szybciej i taniej”;
– „Scrum to tablica To-do – In-progress – Done, burndown chart i liczenie Story Pointów”;
– „W scrumie nie ma planowania”;
– „Scrum Master to pośrednik zespołu”.
11. Jakie dostrzegasz wady scruma?
Pytanie subiektywne, można na nie odpowiedzieć wedle uznania. Na pewno scrum pokazuje wady – organizacji, menedżerów, zespołu. Wymagane jest przyzwyczajenie ludzi do praktyk i odpowiedni sposób myślenia, nastawienie, a to wszystko wymaga czasu, czasami nawet lata.
12. Jeśli musiałbyś „uszczuplić” framework scrum, to z jakiego elementu(ów) byś zrezygnował?
Wprowadzanie zmian do scrum jest złym pomysłem. Wszystkie elementy i zasady są kompletne i mają swoje przeznaczenie. Jest to pytanie tylko o opinię. Przykładowo, w scrum jest sporo pojęć do zapamiętania. Trudne wydaje się też dostarczanie co Sprint działającego elementu produktu, w niektórych sektorach (zwłaszcza nie IT) może być to nie lada wyzwanie.
Ciekawym zabiegiem byłoby odwrócenie pytania i skupienie się na tym, co można dodać żeby scrum lepiej działał, zamiast odejmować.
Scrum Master zna praktykę scruma
13. Podaj przykład zmiany, którą udało Ci się przeprowadzić dzięki scrum.
Zmiany, które powinieneś zauważyć dzięki wdrożeniu scrum to brak frustracji u klienta i użytkownika oraz zespołu. Funkcjonalności produktu są dowożone na czas, a zespół ma zwiększoną produktywność. Za pomocą scrum ustalane są „wspólne zasady gry”, zapewniana jest przejrzystość, komunikacja ulega poprawie, a sama organizacja dzięki szybkiej informacji zwrotnej ma szansę uzyskać przewagę konkurencyjną na rynku.
14. Najczęstszy błąd popełniany w scrum to…?
Częste i bardzo negatywne w skutkach jest wdrażanie scrum przy pobieżnej wiedzy z tego zakresu. Jeśli wszyscy uczestnicy projektu czy organizacji nie mają dobrze ugruntowanej wiedzy to nie zrozumieją, na czym on naprawdę polega. Dlatego jako Scrum Master upewnij się, że środowisko ma podobny poziom wiedzy na temat zwinności, a jeśli jest to konieczne – przeprowadź szkolenie.
15. W jaki sposób poradzisz sobie z niedostępnym Product Ownerem?
Przede wszystkim okaż empatię, rozważając z zespołem dlaczego Właściciel Produktu może być niedostępny. Postaraj się go zrozumieć. Następnie trzeba z nim porozmawiać, ponieważ może nie zdawać sobie z istniejącego problemu. Jako Scrum Master edukujesz, dlaczego przestrzeganie zasad scruma jest ważne. Podaj przykłady, jak działa to w praktyce i co inne organizacje dzięki niemu osiągają. Wypracuj styl pracy Właściciela Produktu z zespołem. Zarezerwuj mu czas w kalendarzu tylko dla zespołu.
Jeśli jednak chodzi o nagłą nieobecność Właściciela Produktu (choroba lub nagły urlop) w trakcie trwania Sprintu, to zespół podejmuje najlepsze możliwe decyzje na podstawie aktualnych informacji i poziomu wiedzy. Zapewne w firmie są eksperci (Subject Matter Experts), których trzeba poszukać i od których można zasięgnąć rady. Podczas nieobecności powinna być wyznaczona osoba do kontaktu, a jak tylko Product Owner jest dostępny ponownie, zespół omawia z nim dotychczasowy progres, wątpliwości i obawy.
W przypadku permanentnej nieobecności, powinien zostać wyznaczony nowy Właściciel Produktu.
16. Wymień znane Ci sposoby estymowania.
T-shirt sizing, szacowanie na poziomie ogólnym wielkości w rozmiarach koszulek XS, S, L, M, L, XL, XXL.
Story Points, czyli ocena złożoności pracy, szacowanie relatywne (najbardziej zalecane w podejściu zwinnym).
Roboczo-godziny lub dni robocze, czyli szacowany czas na ukończenie zadania.
Istnieje tez podejście no estimates, czyli zrezygnowanie z estymat w przypadku bardzo dojrzałych zespołów i organizacji.
17. Co najłatwiej mierzysz w scrumie i co przynosi najlepsze rezultaty?
W scrumie mierzy się cycle time, czyli czas od momentu rozpoczęcia pracy do dostarczenia funkcjonalności do użytkownika (może być omawiania z zespołem na Retro, można wyciągnąć wnioski i eksperymentować, aby cycle time był coraz krótszy). Velocity, czyli prędkość zespołu wyrażona jest najczęściej w Story Points na Sprint (można ją wykorzystywać do przewidywalności zespołu).
18. Jakiego pytania o scrum nie chciałbyś usłyszeć?
Przykłady odpowiedzi:
– „Ile czasu zajmie nam wdrożenie scruma?”;
– „Jak oceniać Scrum Mastera?”;
– „Scrum czy Kanban?”.
19. Co, oprócz wiedzy, pomaga Ci w pracy ze scrumem?
Mindset zdobywa się przez codzienne praktyki, zatem doświadczenie jest kluczowe. Przydają się umiejętności takie jak: empatia, aktywne słuchanie, wiedza z zakresu psychologii, czy zarządzania organizacją, a także stawianie innych na pierwszym miejscu, skupienie na efekcie, świadomość, samoświadomość, perswazja, zapobiegliwość, zaangażowanie w rozwój ludzi, rozwój osobisty, czy wreszcie umiejętność budowania społeczności.
Pytania o role w zespole
20. Jakie elementy grywalizacji wykorzystujesz w scrumie?
Zastosowanie mechanizmów gry do poprawienia zachowań bardzo często pojawiają się w metodykach zwinnych. Przykłady użycia:
– Monopoly Money jako gra dla sponsorów projektu, w której gracze „wydają” banknoty na zakup funkcjonalności, które są dla nich ważne;
– Planning poker na Planowaniu Sprintu;
– Karty z gry Dixit do opisania nastrojów w Sprincie podczas Retrospektywy;
– Karty Moving motivators do poznania czynników motywujących zespół (zazwyczaj używane podczas Retrospektywy);
– Gra Kapeluszowe myślenie (6 thinking hats) na Retrospektywie;
i wiele innych możliwości, inspiracje można znaleźć tutaj lub tutaj.
21. Wybitny ekspert odchodzi z zespołu, jak zmotywujesz pozostałych?
Dobrze jest poznać powód, dla którego ktoś odchodzi z zespołu czy firmy. To zawsze jest indywidualna kwestia – może chodzi o zarobki, może o rozwój, może o atmosferę, może o dojazd do pracy. Warto zapytać tę osobę o powód. Codziennie należy obserwować zespół i omawiać bieżące bolączki na retrospektywie. Jeśli chodzi o brak docenienia, zaproszenie dyrektora działu, klienta lub użytkowników produktu na spotkanie departamentu i docenienie ich pracy będzie motywujące. Gdy powodem jest stagnacja, można wydzielić czas na pair programming, szkolenia, warsztaty i zainwestować trochę czasu w rozwój. Przypomnienie misji, wizji, wartości zespołu oraz dobrych opinii klienta również będzie podbudowujące.
22. Czy Scrum Master jest menedżerem?
Ludzi – nie. Przeszkód, problemów i elementów procesu – tak. Mistrz Młyna zajmuje się akcjami po retrospektywie, prowadzi zespół, dba o dobre stosowanie scruma, zarządza rzeczami dookoła scrumowymi, procesowo-narzędziowymi, takimi jak eliminowanie marnotrawstwa, wspieranie współpracy między zespołem deweloperskim a Właścicielem produktu czy budowanie poczucia wspólnej odpowiedzialności.
23. W jakich Sprintach powinny pracować zespoły?
To zależy od tego, jak często biznes potrzebuje korygować kierunek działań oraz od sektora, w jakim firma działa. Cel Sprintu nie zmienia się podczas Sprintu, co zapewnia stabilność zespołu deweloperskiego w zakresie dowożenia wartościowych rzeczy dla klienta, a tym samym dla organizacji, biznesu. W dużym uproszczeniu, cykl dostarczania zależy od tego jak często potrzebujemy informacji zwrotnej od użytkowników, aby skutecznie stosować inspekcję i adaptację na bazie nowych obserwacji. Krótkie Sprinty to transparencja, kontrola kosztów i harmonogramu prac. Zalecany przedział czasowy Sprintu w Przewodniku po scrumie to od jednego do czterech tygodni.
Jeśli chodzi o pytania techniczne, w zależności od opisu stanowiska, mogą się pojawić. Dotyczą wtedy zazwyczaj zagadnień związanych z:
- etapami SDLC (Software Developemnt Life Cycle),
- piramidy testowej (testy jednostkowe, funkcjonalne/ integracyjne, akceptacyjne/ e2e),
- Continuous Integration, Delivery, Deployment,
- czy przebiegu wydania produktu.
Pytania o praktykę scruma opierają się o zasady „to zależy” i „niech zadecyduje zespół”. Pamiętaj, że w dużych firmach część rozmowy prowadzona jest w języku angielskim. Warto przećwiczyć przykładowe pytania i odpowiedzi w tym języku.
A z jakimi pytaniami Ty spotkałeś się na rozmowie kwalifikacyjnej dla Scrum Mastera? Może sam lubisz pytać o coś konkretnego? Daj znać w komentarzu.
Chcesz porządnie przygotować się do roli Scrum Mastera albo być w niej jeszcze bardziej efektywnym? Poznaj szczegółowo dzień pracy Scrum Mastera. Sprawdź, na co zwracać uwagę we współpracy z zespołami deweloperskimi. Zyskaj orientację w świecie IT. Już dziś zarezerwuj sobie miejsce na webinarze – Scrum Master Level Pro.
Na blogu czytaj również:
13 najczęściej popełnianych błędów w scrumie
Jak zdać certyfikat Professional Scrum Master
O AUTORCE TEKSTU
MAGDALENA MUCHA – od 2013 roku zbieram doświadczenie w świecie korporacji, uniwersytetów i organizacji pozarządowych w obszarze projektów IT, procesów biznesowych, bankowości, technologii, edukacji i kultury. Na co dzień pracuję jako Scrum Master i wsparcie Program Management’u. W pracy stawiam na partnerstwo i synergię, służę też pomocą jako trener, coach i mentor.
W projektach jestem zdecydowanie proaktywna, ciekawa otoczenia, stawiająca na jakość. Kiedy trzeba wychodzę ze strefy komfortu, dzięki czemu zdobywam cenną wiedzę i praktykę. Skupiam się na małych krokach, aby poprawić sposób w jaki pracujemy oraz skutecznie zbudować zdrowe nawyki. W zwyczaju mam wykorzystywanie każdej nadarzającej się okazji oraz próbowania swoich możliwości. Zgadzam się ze stwierdzeniem, że w dzisiejszych czasach od lidera wymaga się interdyscyplinarności. Nie skupiam się więc na jednym obszarze, ale jestem otwarta na nowe dziedziny.
Moją pasją są ludzie, projekty i rozwój osobisty. W pracy bardzo pomaga mi wiedza z zakresu psychologii, design thinking czy grywalizacji. Jestem miłośniczką skuteczności w życiu zawodowym i prywatnym. Uwielbiam się uczyć, ale też dzielić się wiedzą z innymi, wspierając kobiety w projektowaniu kariery.
Magdalena Mucha jest członkinią zespołu #PmGang.
